Toplum Çalışmaları Enstitüsü’nün raporu, yeni nesil çetelerin yükselişinde sosyo-ekonomik eşitsizliklerin belirleyici olduğunu ortaya koydu.
Bağımsız düşünce kuruluşu Toplum Çalışmaları Enstitüsü, Türkiye genelinde son yıllarda artan “yeni nesil çeteler” ve organize suç yapılarına ilişkin dikkat çeken bir araştırma yayımladı.
Enstitünün Veri Analizi ve Araştırma Direktörü Yağmur Uzunırmak tarafından hazırlanan çalışmada, özellikle İstanbul’da AKP’nin kazandığı ilçelerde çeteleşme oranlarının daha yüksek olduğu tespit edildi.
YENİ NESİL ÇETELERDE ARTIŞ: SORUN İDEOLOJİK DEĞİL, SOSYOLOJİK
Araştırmayı yürüten Uzunırmak, çeteleşmenin siyasi kimliklerle değil, yapısal sosyolojik dinamiklerle anlaşılabileceğini belirtti.
Raporda, çete faaliyetlerinin yoğun olduğu bölgelerde ekonomik entegrasyonun düşük, eğitim seviyelerinin sınırlı, sosyal hareketliliğin zayıf, temel hizmetlere erişimin ise eşitsiz olduğu vurgulandı.,
Bu durumun özellikle İstanbul’un çeperlerindeki dezavantajlı mahallelerde belirginleştiği ifade edildi.
AKP’NİN GÜÇLÜ OLDUĞU İLÇELERDE ÇETELEŞME DAHA YOĞUN
Çalışmanın en dikkat çeken bulgularından biri, AKP seçmeninin yoğun olduğu ilçelerde çete faaliyetlerinin daha fazla görülmesiydi. Bu bölgelerde düşük sosyo-ekonomik entegrasyon, sınırlı eğitim imkânları ve kuşaklararası hareketliliğin zayıflığının çeteleşmeyi tetikleyen başlıca faktörler olduğu belirtildi.
DEM PARTİ SEÇMENİNİN YOĞUN OLDUĞU BÖLGELERDE İŞSİZLİK DAHA YÜKSEK
Araştırmada yer alan bir diğer tespit ise işsizlik oranlarının DEM Parti’nin güçlü olduğu mahallelerde daha yüksek çıkması oldu.
Uzunırmak’ın analizine göre:
İşsizler grubunun önemli bir bölümü DEM Parti seçmeninden oluşuyor.
Türkiye’de “hiç kazanç karşılığı çalışmamış” grubun %75–80’i kadınlardan oluşuyor.
Bu grubun eğitim seviyesi büyük ölçüde okuryazar–ilkokul düzeyinde.
Uzunırmak, anne eğitim düzeyi ve çalışma hayatına katılımın çocukların geleceği üzerindeki belirleyici etkisine vurgu yaptı.
"DEVLET BU MAHALLELERDE FIRSAT EŞİTLİĞİ SUNMAKTA YETERSİZ"
Araştırmada, Türkiye’de aktif nüfusun %38,4’ünün hayatı boyunca hiç kazanç karşılığı çalışmadığı kaydedildi. Bu oran Tayland’da %37,9, Güney Afrika’da %35,8 seviyesinde bulunuyor.
Enstitü, çeteleşmenin temel nedeninin devletin bu mahallelere yeterli kamu hizmeti sunamaması olduğunu ifade etti:
“Devlet, dezavantajlı bir mahallede doğan bir çocuğa, İstanbul’un daha iyi durumdaki bölgelerinde yaşayan akranlarıyla benzer fırsatları sağlayamamaktadır.”
Raporda, 1960’lardan itibaren devam eden yoğun göç dalgası ve hizmet eşitsizliklerinin İstanbul’un çeperlerinde nesiller boyu süren kötü yaşam koşullarını biriktirdiği belirtildi.
Sonuç bölümünde ise şu değerlendirme ön plana çıktı:
“Bugün ortaya çıkan yeni yeraltı dünyasının bu mahallelerde doğması, tamamen yapısal süreçlerin doğal bir sonucudur. Sorunun sağlıklı anlaşılması için daha fazla saha araştırmasına ve mikro veri analizine ihtiyaç vardır.”