Türkiye, 60 ülke arasında maddi yetersizlik nedeniyle en çok öğün atlayan öğrencilere sahip 5. ülke konumunda.
2022 PISA mikro verilerine göre Türkiye’de öğrencilerin %11’i, son 30 gün içinde parasızlık nedeniyle haftada en az bir kez öğün atladığını bildirdi. OECD ortalamasının yalnızca %3 olduğu düşünüldüğünde, tablo ciddi bir sosyal riske işaret ediyor.
Türkiye’yi bu alanda yalnızca Kamboçya (%22), Filipinler (%15), Tayland (%13) ve Fas (%12) geride bırakıyor.
“BU TABLO EKONOMİK OLDUĞU KADAR SOSYAL BİR ALARMDIR”
Toplum Çalışmaları Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyesi ve analist Yağmur Uzunırmak, verileri son yıllarda hızla artan gıda enflasyonu ile birlikte değerlendirdi ve Türkiye’de çocukların beslenme koşullarının kritik bir eşiğe geldiğini söyledi.
Uzunırmak, Türkiye’nin dünya ortalamasına kıyasla uzun süredir çok yüksek gıda enflasyonu yaşadığını belirterek şu bilgileri paylaştı:
TÜİK gıda enflasyonu:
2022: %77.8
2023: %72.01
2024: %43.5
2025 (şu ana kadar): %34.8
Küresel gıda enflasyonu (FAO):
2022: %12.6
2023: %5.45
2024: %3.38
FAO verilerine göre Türkiye, 2022’de dünya genelinde en yüksek gıda enflasyonuna sahip 5. ülke oldu; Türkiye’nin üzerinde Venezuela, Zimbabwe, Lübnan ve Arjantin bulunuyordu. 2024’te de tablo değişmedi; Türkiye yine 5. sırada yer aldı.
ÖĞRENCİLERDE GIDA YOKSULLUĞU DAHA DA ARTMIŞ OLABİLİR
Uzunırmak, PISA verilerinin 2022 yılına ait olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi:
“2022 sonrasında gıda enflasyonunun yüksek seyri dikkate alındığında, Türkiye’de öğrencilerin gıda yoksulluğu riskinin bugün daha da artmış olabileceği güçlü bir ihtimaldir.”
Eğitimde fırsat eşitliğini etkileyen derin bir sosyal sorun
Toplum Çalışmaları Enstitüsü’nün analizine göre gıda yoksulluğu artık sadece ekonomik bir problem değil; eğitimde fırsat eşitliğini etkileyen ciddi bir kırılganlık alanı hâline geldi.
Uzmanlar, kronik açlık yaşayan öğrencilerin: dikkat ve odaklanma sorunları yaşadığını, akademik başarılarının düştüğünü, okul terkinin arttığını, sosyal ve psikolojik gelişiminin olumsuz etkilendiğini vurguluyor.
PISA 2022 verileri ile son yıllardaki yüksek gıda enflasyonu bir arada değerlendirildiğinde, Türkiye’de çocukların ve gençlerin beslenme koşullarının acil politika üretilmesi gereken kritik bir sosyal risk içerdiği açıkça görülüyor.
