Zayıflama iğneleri olarak gündemde olan başlıca ilaçlar, Semaglutide, Liraglutide ve Tirzepatide gibi GLP-1 (glukagon-benzeri peptid-1) reseptör agonisti sınıfına giriyor.
Bu ilaçlar başlangıçta tip 2 diyabet tedavisi için geliştirilmiş olsa da, iştahı baskılama, sindirim sistemini yavaşlatma ve tokluk hissini artırma özellikleri sayesinde obezite ve kilo kontrolü açısından da kullanılmakta.
The Hub
UCLA Health
Örneğin bir çalışmada semaglutide kullanan obez bireyler 3 ayda yaklaşık %5.9, 6 ayda %10.9 oranında vücut ağırlığı kaybetmiş.
PMC
FAYDALARI
Klinik deney ve gözlemsel çalışmalar, kilo kaybı açısından anlamlı olduğunu gösteriyor: Semaglutide ile 68 haftada katılımcıların yaklaşık yarısı vücut ağırlıklarının %15’ini kaybetmiş.
UCLA Health
Ayrıca obezite ve fazla kilo ile ilişkili kalp hastalığı, inme gibi risklerin azalabileceğine dair bulgular var.
British Heart Foundation
+1
Daha yeni çalışmalar GLP-1 agonistlerinin sadece kilo vermede değil, nörolojik sorunlarda ve bazı kanser risklerinde de fayda sağlayabileceğini işaret ediyor.
The Guardian
+1
RİSKLERİ VE ZARARLARI
En yaygın yan etkiler: mide-bağırsak sisteminde bulantı, kusma, kabızlık, ishal, şişkinlik.
PMC
Daha ciddi ama nadir görülen komplikasyonlar: akut pankreatit, safra kesesi sorunları, böbrek sorunları, ani kilo kaybına bağlı taş oluşumu gibi.
British Heart Foundation
Bazı ilaçlarda tiroid C-hücreli tümör riskine dair uyarılar bulunuyor (rodent modellerinde gözlemlenmiş, insan için net değil).
Ark-La-Tex Health Center
İlaç bırakıldığında verilen kilonun geri gelmesi ihtimali yüksek: uzun süreli yaşam tarzı değişiklikleri ile desteklenmesi gerekiyor.
UCLA Health
Ayrıca resmî onayı olmayan versiyonların veya internetten izinsiz ilaç temininin ciddi sağlık riskleri taşıdığına dair uyarılar var.
U.S. Food and Drug Administration
ÖLÜM RİSKİ VE BİLİNMEZLİKLER
Bilimsel literatürde “ölüm” doğrudan bu iğnelere bağlayan büyük sayıda çalışma sınırlı. Ancak ilaç kullanımı sırasında ciddi komplikasyonlar gelişmiş ve hastaneye yatışlara neden olmuş.
TIME
Örneğin GLP-1 ilaçlarıyla yapılan büyük bir gözlemsel çalışmada kalp krizi, felç, ölüm gibi olaylarda azalma gözlemlenmiş olsa da bu bulgular kesin “ölüm riski yok” demek için yeterli değil.
British Heart Foundation
İnternet veya sosyal medya üzerinden veya reçetesiz kullanılan versiyonlarda doz hataları, kontaminasyon gibi durumlar ciddi tehlike yaratabilir. FDA bu konuda uyarıda bulunmuş durumda.
U.S. Food and Drug Administration
KİMLER İÇİN UYGUN? KİMLER DİKKAT ETMELİ?
Bu tip ilaçlar genellikle vücut kitle indeksi (VKİ) yüksek olan obez bireylerde, diyet-egzersiz programlarına rağmen kilo verememiş kişilerde hekim kontrolüyle kullanılmalı.
JAMA Network
Açıkça kullanılmaması gereken durumlar: geçmişte pankreatit geçirmiş olmak, tiroid medüller karsinom öyküsü, çok ciddi böbrek-karaciğer hastalığı gibi.
NCBI
Herkes için “kolay” çözüm olmadığı; mutlaka yaşam stilinde (diyet, fiziksel aktivite, uyku, stres yönetimi) değişiklikle birlikte düşünülmesi gerektiği vurgulanıyor.
BRİTİSH HEART FOUNDATİON
Zayıflama iğneleri devrimsel olabilir ama mucize çözüm değiller, aynı zamanda riskleri ve bilinmezlikleri de var. Etkili olabilmeleri için şu şartlar önemli:
Doğru hasta-seçimi,
Uzun süreli hekim takibi,
Yaşam tarzı değişikliklerinin eşlik etmesi,
Yasal ve onaylı ürünlerin kullanılması.
Eğer düşünüyorsanız, mutlaka bir endokrinolog, obezite uzmanı ya da ilgili bir hekimle konuşun. Özellikle doz, kullanım süresi ve izleme protokolünü doktorunuzla netleştirin.
